Dromen

Dromen over de dood

Uitleg over dromen over de dood

Lees meer over de betekenis van nachtelijke dromen over de dood en over overledenen. 

De teksten zijn geschreven door dromendeskundige Jacqueline Voskuil .


Wilt u uitleg over uw eigen nachtelijke droom over de dood? 

Deze droom kunt u direct doorsturen naar het mailadres van Jacqueline Voskuil: jacqueline-voskuil@hotmail.com


Diverse boeken over Dromen over de dood.

Nog meer lezen over de dood? Kijk eens bij de Boekentips .

Dromen over overledenen


Wanneer u in een droom een overleden dierbare ziet, kan dit een verwerkingsdroom of een ontmoetingsdroom zijn. Het is dan belangrijk erop te letten hoe de overledene er in de droom uitziet.

Verwerkingsdromen

Mijn schoonmoeder droomde (toen ze nog leefde) dat haar man aan het einde van het tuinpad stond en naar haar toeliep. Ze was zeer verbaasd, want hij was net een paar dagen daarvoor overleden. Ze vroeg: ‘Hoe kan dat nou, je bent toch dood?’ Daarna was ze wakker geworden.

Dit is een voorbeeld van een zogenaamde verwerkingsdroom die men korte tijd na het overlijden van een geliefd persoon kan hebben. Mijn schoonmoeder kon het nog niet geloven dat haar man echt dood was.

Er zijn voorbeelden van nare en soms intens vreselijke dromen.
Wanneer een dierbare vanuit zijn of haar graf schreeuwt: ‘Wat doe ik hier’ of ‘Ik heb het koud’ betekent: dat de dromer zich even geen raad meer weet in het leven. Hoe moet ik hier in vredesnaam mee leven?, zou een vraag kunnen zijn voor de dromer. ‘Ik heb het koud’, betekent dat de dromer zelf geen warmte kan vinden of ervaren. Hij of zij ervaart de wereld als koud en kil en vraagt zich af of er ooit nog warmte zal zijn.

Ontmoetingsdromen

Kenmerken van ontmoetingsdromen zijn:
  • De overleden dierbare heeft een boodschap.
  • De overledene kan een boodschap vertellen met haar of zijn stem.
  • De overledene kan de boodschap ook kenbaar maken door middel van een beeld.
  • Hoe de overledene zich ‘voelt’ in de droom kan veel te maken hebben met hoe de dromer zich op dat moment voelt.
  • De boodschap van de overledene hoeft niet altijd voor de dromer zelf te zijn.
Enkele voorbeelden van ontmoetingsdromen:

Voorbeeld 1: Een droom van een vrouw van 55 jaar. Ze vertelt: ‘Ik zie mijn man met een andere vrouw weglopen.’

De overledene wilde hiermee zeggen dat hij zijn eigen weg heeft gevonden en dat zíj dit ook moet doen. Dit wordt bevestigd door de andere (jongere) vrouw in de droom. Dit is een deel van de droomster zelf. Het zijn haar vrouwelijke krachten in ontwikkeling.

Voorbeeld 2: Een vrouw vertelt over haar dochter. Ze is overleden toen ze tien jaar was. Ze vertelt: ‘Mijn dochter was net overleden toen ze zei: ‘Het gaat helemaal goed met (naam bekend bij J.V.). Er is een mooie speeltuin en daar is hij.’

Het broertje van het dochtertje was twee jaar daarvoor overleden. De overledene (het meisje) wilde haar moeder doorgeven dat zij, de droomster, zich sterker begon te voelen ondanks alle verdriet.

Voorbeeld 3: Een vrouw van 55 jaar vertelt: ‘Ik lig in het echt in bed en ben al heel snel in de droom. Ik zie een kleine vlinder naar me toe vliegen. Het is een kleine bruine vlinder. Ik denk nog, hij is wel een beetje gewoontjes. Hij fladdert omhoog en wordt opeens blauw met zilverachtige kleuren. Heel mooi. De vlinder vliegt nog meer omhoog en heeft dan allemaal van die kleurtjes net als op een button. Ook heel mooi.’

De uitleg van deze droom is dat de droomster in een transformatieproces zit. Het is te zien aan het beeld van de vlinder. Het is de verandering van pop naar vlinder; de verandering van de droomster van kapot naar heel.

Dat de droomster al meer heel is dan kapot kun je zien aan de kleur zilver in de vlinder.

Ze kan nog hoger komen. Dit kun je zien in de caleidoscopische kleuren. Deze kleuren vertellen de droomster dat ze veel meer eenheid in zich heeft dan ze zelf denkt of weet.

Eenheid is dat het gevoel en het denken ineen zijn.

Soms kan het gevoel van de dromer aangeven, dat de droom met de overledene te maken kan hebben. De vrouw uit dit voorbeeld zegt: ‘Ik dacht dat het misschien ook met mijn vader had te maken. Toen hij op sterven lag, werd hij in de allerlaatste fase door een arts ‘geholpen’ door middel van medicatie. Ik was altijd bang dat mijn vader daarom niet ‘verder’ kon komen.’

Misschien dat de vader van deze vrouw via de vlinder probeerde aan te geven dat hij wel verder was gekomen. Overledenen kunnen op verschillende manieren bij je komen en dit was wellicht een van die manieren.

Dat de vrouw voor haar gevoel meteen in de droom kwam, heeft waarschijnlijk meer te maken met dat zij ging hallucineren.

Een hallucinatie is een beeld of zijn meerdere beelden op het randje van slapen naar waken of van waken naar slapen. Ze komen als heel echt over. Ze kunnen net als dromen een betekenis hebben. De betekenis zal vaak dezelfde zijn als van een droom.

Voorbeeld 4: Een vrouw vertelt: ‘Tijdens mijn droom zit ik op de wc te poepen. Op een gegeven moment zitten m’n handen er helemaal onder. Mijn overleden zus staat bij me en heeft een houding van: nou, gaat ie een beetje? Dan word ik wakker.’

Dat iemand droomt over poep is heel normaal. Het heeft alleen niets te maken met de poep op zich, maar alles met hoe iemand zich ontwikkelt.

Sommige ontwikkelingen gaan snel, maar soms ook vreselijk langzaam. De rouw is ook een ontwikkeling. Het beeld van de poep betekent: de drek, het zware gevoel van de rouw, waar je jezelf uit moet hijsen.

De overledene kan hiermee willen zeggen dat de droomster het misschien wel een beetje belachelijk vindt dat ze zo vreselijk verdrietig is nu ze haar zus kwijt is.

Maar dat is natuurlijk helemaal niet zo. Iedereen rouwt op zijn of haar eigen manier.

Voorbeeld 5: Dit voorbeeld heeft te maken met een droom die ik zelf eens heb gehad. Hij gaat over mijn overleden opa. Het is de vader van mijn moeder. ‘Opa kijkt heel verdrietig.’

Ik had op dat moment geen verdriet in mijn leven. Ik had mijn moeder en mijn vader weer bij me en daar was ik, en ben ik nog steeds, heel gelukkig mee. Waarom was mijn opa dan zo verdrietig?

Ik had heel erg het gevoel dat het wel eens met mijn moeder te maken kon hebben. Misschien was zij onbewust wel een beetje bang dat ik meer naar mijn vader zou trekken dan naar haar.

Ik vertelde de droom aan mijn moeder. Ze zei dat ik me echt geen zorgen hoefde te maken, maar ze zou er verder over nadenken. Dat heeft ze toen gedaan. Later heeft ze er met mij over gepraat en de volgende nacht droomde ik dat mijn opa heel blij was. Hij wilde haar vertellen dat ze zich onbewust een beetje zorgen maakte en dat het niet nodig was.

Het is belangrijk om te weten dat de overledene naar je toe komt in een droom als je er zelf aan toe bent. Niet eerder en niet later.

Dromen van kinderen

Kinderen kunnen ook over een overleden dierbare dromen.

Juist in de beginperiode, als ze het meest verdrietig zijn of in de war, kunnen ze dromen over bijvoorbeeld hun overleden oma. Ze zien haar lopen! Na een tijdje begint het kind langzaamaan te wennen dat oma er niet meer is.

Een voorbeeld van een verwerkingsdroom is van een jongen van 15 jaar. Hij was 6 á 7 jaar toen zijn oma overleed. Hij vertelt zijn droom van toen: ‘In het echt ging ik slapen. Dezelfde avond hadden mijn ouders verteld dat mijn oma was overleden en dat ze niet meer terug kwam. Toen ging ik slapen en droomde dat ik mijn oma naast mijn bed zag staan. Ze had een witte straal om haar heen.’

De oma van deze jongen was er in zijn droom gewoon en dat voelde goed voor hem. Hij had het fijn met haar gehad. Zijn gevoel was bezig met het verwerken van haar dood.

Een meisje van 9 jaar vertelt ook een droom: ‘Ik heb mijn opa nooit gekend. Maar ik droomde dat ik mijn opa elke nacht weer zag. En dat we heel gezellige dingen met elkaar gingen doen. Mijn opa is al twaalf jaar dood.’

De opa van dit meisje zou in deze ontmoetingsdroom hebben kunnen aangeven dat het dagelijkse leven niet altijd even leuk is, maar dat er ook gezellige dingen gebeuren.

Een overledene gaat nooit zomaar ergens staan of zitten in een droom. Dat zal altijd een betekenis hebben.

Staat de overledene in een weiland met groen gras? De rouw zal iets minder zwaar worden. Het betekent in ieder geval dat er persoonlijke groei in de dromer zit.

Loopt de overledene een andere richting op dan de dromer? Dan kan dit betekenen: Kies uw eigen pad in het leven.

Dromen over de dood

Dromen over de dood hebben bijna nooit met de werkelijke dood te maken. Het betekent meestal: het loslaten van een situatie, of dat er iets in het innerlijk van de dromer sterft. Dit schrijft Klausbernd Vollmar (Handboek der droomsymbolen - uitgeverij Schors).

Dat deze dromen een positieve betekenis kunnen hebben, kunt u zien in de volgende twee voorbeelden. De eerste droom is van een vrouw van 34 jaar. Het gaat over loslaten. Ze vertelt: ‘Onze zoon van elf jaar is dood en ligt in een doodskist. Ik ben heel verdrietig. Er staan nog wat andere mensen om me heen. Deze troosten mij niet, maar ze zijn eigenlijk wat ongeïnteresseerd.’

Je eigen kind in een doodskist zien liggen in een droom, terwijl hij of zij in het dagelijkse leven springlevend is, beleef je echt wel alsof het werkelijk zo is. Gelukkig heeft zo’n droom niets met de werkelijke dood te maken, maar alles met loslaten. De vrouw is heel verdrietig in de droom. In het dagelijkse leven had haar zoon al eerder aangegeven dat hij wel alleen naar school kon fietsen (ze wonen aan een drukke verkeersweg), maar de droomster vond dit nog steeds moeilijk. Deze droom gaf aan dat de droomster al veel verder is in loslaten dan ze zelf vermoedde. De ongeïnteresseerde mensen, bepaalde delen in haar zelf, geven haar dit aan. Zo van: ‘het komt wel goed. Maak je er maar niet te druk over’.

‘Als er iets in het innerlijk sterft’, betekent: dat er een moment komt, waarop men weer omhoog kan klimmen uit een moeilijke periode. U durft weer vooruit te kijken.

De tweede droom is van een vrouw van 40 jaar. Ze vertelt: Er staan twee kinderdoodskistjes in een hoek van een kamer. Ik wil er niet naar toe. Dan zie ik iemand staan, ik weet niet wie. Deze (ik weet niet of het een man of vrouw was) vraagt: ‘Waarom wil je er niet naar toe?’ Ik zeg: ‘Omdat ze in mijn hart zijn.’

Soms moet je met je rug tegen de muur (of in dit geval een hoek) staan, om het belangrijke van iets in te zien. Soms word je teruggeduwd: begin maar weer opnieuw. Dit kan heel beangstigend zijn. Men kan het idee krijgen voor eeuwig in het donker te moeten blijven. Dat is in deze droom te zien aan het feit dat de droomster er niet naar toe wil. In de droom is nog iemand aanwezig. Is het een vrouw? Dan kan het haar Schaduw zijn. Is het een man? Dan kan deze figuur haar mannelijke kracht voorstellen.

De figuur vraagt: Waarom wil je er niet naar toe?’ Dit kan voor de droomster betekenen: waarom ga je niet verder met groeien?

Ze antwoordt: ‘Omdat ze in mijn hart zijn’. Dit zegt veel over het innerlijke hart. De droomster was er waarschijnlijk nog niet aan toe om een stap naar voren te zetten. Het denken stond haar nog te veel in de weg. Het denken kan gezien worden in het beeld en het getal twee, van de twee kistjes. Het getal twee staat voor dualiteit. Dat wil zeggen dat het mannelijke en het vrouwelijke, wat iedereen in zich heeft, bij elkaar moeten komen om verder te groeien.

Om deze droom te begrijpen, is het goed om te weten wat de Schaduw en de mannelijke en vrouwelijke krachten betekenen.

De schaduw is een woord dat Carl Gustav Jung (Psychiater en Psycholoog 1875-1961) heeft bedacht en opgeschreven. De Schaduw is een deel of zijn delen van uzelf die u niet leuk vindt en liever niet wilt inzien. U wilt bijvoorbeeld niet zien van uzelf dat u soms om niets loopt te schreeuwen of een nare opmerking maakt die niet echt nodig was.

In de droom is zo’n Schaduw dan te zien als iemand van uw eigen leeftijd.    

Een mannelijke kracht is bijvoorbeeld doorzettingsvermogen en doelbewust zijn. Een vrouwelijke kracht is zorgzaamheid.

Als laatste wil ik een droom van mezelf vertellen. Ik was toen 37 jaar en het gaat over de dood.

‘Ik ben in een kamer met meerdere mensen. Er staat een lichtbruine doodskist op de grond. Daarin ligt een dode man. Ik zeg nog tegen de mensen, enigszins paniekerig, dat ik niet alleen wil zijn met die dode. Ze doen een deksel op de kist. Dat is nog niet echt plezierig, maar acceptabel. Een volgend moment zit B. (mijn man in het echt, die ineens de dode is in de droom) rechtop. Ik ben wel een beetje bang, want stel je voor dat je dit echt meemaakt onder de grond. Je kunt geen kant op. Einde droom, ik werd wakker.’

Ondanks teleurstellingen je doel vinden of willen halen is een mooi streven, maar soms wordt het je wel heel moeilijk gemaakt. Er kan een moment komen waarop je denkt: ik houd ermee op, want het heeft toch geen zin. Dit gold ook voor mij toen ik zoekende was om aan mijn aandrang om te schrijven vorm te kunnen geven. Ik was flauw van het wachten op reacties van sollicitaties, waarin schrijven een grote rol speelt. Totdat ik elementen in deze droom zag die mij toch een duwtje in de rug gaven.

Dr. Fiona Zucker en Jonny Zucker (auteurs van het boek Dromen ontcijferd) zeggen over dromen over de dood dat ze vaak wijzen op onbewuste woede of frustratie, of eventueel de wens verder te gaan. Natuurlijk wilde ik verdergaan. Ik moest alleen de gedachte, dat het toch nooit wat met me werd, loslaten. Dat dit beeld al in de droom zit, is te zien aan het feit dat de dode ineens mijn man was. Ik deed zelf veel moeite om door te gaan, zonder hiervoor mijn man de schuld te geven als iets mij niet lukte. Ik deed zelf het deksel op de kist. Daar gaan vervelende gevoelens helaas niet echt mee weg. Je bergt ze hooguit voor een tijdje op. Ik was zelf bang in de droom, angstig dat ze (ikzelf dus) het deksel van de kist er weer af zouden halen. Het zou toch moeten. Om verder te gaan moet je door je angst (de gedachten in de droom die geen kant op kunnen) heen.

Dromen zijn confronterend, soms heel mooi.

Dromen geven het innerlijk proces weer dat ons bezig houdt of kan houden. Het zijn beelden die voor iedereen speciaal op maat zijn gemaakt.

© Jacqueline Voskuil

Nachtmerrie over de dood

Op het meest angstaanjagende moment van uw droom wordt u wakker. U heeft even tijd nodig om te beseffen dat het ‘maar een droom was’. Vaak blijft de sfeer van uw droom nog wel een paar uur hangen of soms ook nog de volgende dag.
Heeft u regelmatig nachtmerries?

Misschien heeft u bijna elke nacht een nachtmerrie, of een paar keer per week of maand. Misschien steken uw nachtmerries vooral in bepaalde periodes vaker de kop op. U kunt ook nachtmerries krijgen na de dood van een geliefde of als gevolg van een traumatische gebeurtenis. Als u vaak nachtmerries of nare dromen heeft, kunnen slaapstoornissen ontstaan. U durft niet meer te gaan slapen.

Meer informatie over wat u kunt doen om te slapen zonder angst vindt u op www.nachtmerrietherapie.nl
Share by: